Καταλαβαίνω αυτά που λέτε. Κι εμένα μ' αρέσει η αισθητική της Ανατολής, μπορεί και περισσότερο απ' της Δύσης. Απλώς
έχω επιφυλάξεις σχετικά με το πού είναι το όριο.
Το όριο που τελειώνουν οι αμανέδες, τα μακάμια, το σεπαΐ του χότζα και οι προτιμήσεις μας, και αρχίζει η λατρεία του Θεού μέσα στην Εκκλησία.
Ναι, τριφτήκαμε για αιώνες με τους Τούρκους, πήραν από μας, ξαναπήραμε πίσω κι εμείς από αυτούς, δεν αποποιούμαι την ανατολίτικη παράδοση, απλώς πιστεύω ότι
το πράγμα κάπου ίσως να ξέφυγε, εισήχθησαν κάποια πράγματα που ίσως δεν θά 'πρεπε να μπουν στην Εκκλησία.
Από κει και πέρα, το ξέρετε καλά ότι είναι
θέμα συνήθειας. Ό,τι ακούσαμε μικροί, ό,τι μάθαμε και ό,τι μας αρέσει ακριβώς επειδή έχουμε εθιστεί σ' αυτό, αυτό θα μας αρέσει για πάντα, και δύσκολα πείθεται κάποιος από τη θεωρία και την έρευνα να "αλλαξοπιστήσει". Αυτό ισχύει και για σας και για μένα και για όλους.
Το θέμα είναι, πιστεύω, να βρούμε το μέτρο. Π.χ., στο τραγούδι του Στράτου που παραθέσατε (με χτυπήσατε σε αδύνατο σημείο
) βρίσκεται το μέτρο! Με έναν τρόπο ιδιαίτερο, ο Διονυσίου τραγουδά για αμανέδες χωρίς ο ίδιος να τραγουδά αμανοειδώς. Ακούτε τη φωνή του; Έχει τίποτα απ' το ένρινο, αμανοειδές στυλ των ανατολιτών; Όχι, κι όμως λέει για την Πόλη σε ένα τραγούδι που βγαίνει μέσα απ' τα σπλάχνα της Βυζαντινής Μουσικής όπως κι εσείς κι εγώ την καταλαβαίνουμε. Αυτό, απ' την άλλη, δεν τον εμποδίζει να κάνει τα γυρίσματα ή τις αναλύσεις - όπως το πάρει κανείς - και να μην έχει σε καμία περίπτωση το ξερό, στυγνο και στεγνό ύφος των τενόρων της Δυτικής μουσικής αλλά το θερμό, ζωηρό και πιο ελεύθερο ημέτερο ύφος που δίνει ψυχή και χαρακτήρα στο τραγούδι.
Τέλος, δεν ξέρουμε ούτως ή άλλως πώς ακριβώς ήταν τα πράγματα πριν την εμφάνιση, έλευση και επικράτηση των Τούρκων.
Αλλά και πάλι δεν είναι αυτό το θέμα. Όλες οι μουσικές του κόσμου -που κατ' εμέ είναι μία- έχουν τεράστιο πλούτο και δυνατότητες. Όπως έχω ξαναγράψει κι αλλού, δεν είναι η τέχνη αγώνας δρόμου ή καλλιστεία.
Το θέμα είναι το μέτρο.
Και οι Δυτικοί, στο άλλο άκρο, κι αυτοί το χάσανε. Το ξέρετε ότι οι Φλαμανδοί τον 11ο (
αιώνα είχαν στα μοναστήρια τους
40φωνες χορωδίες; Ναι, 40 φωνές, που η κάθε μια μπορεί να έλεγε όχι μόνο άλλη φωνή και οκτάβα, αλλά και άλλο κείμενο!!! Τί έγινε; Μπήκε στη μέση το Βατικανό και είπε "ως εδώ. 4-5 και πολύ σας είναι". Κάτι ανάλογο και σε μας με το παράδειγμα που ανέφερα, της αντικατάστασης των ονομασιών των ήχων με τουρκικούς όρους. Δεν είναι ωραία πράγματα αυτά...
Να προσέχουμε την ευπρέπεια του οίκου του Θεού - γιατί μη μου πείτε ότι τα ατελείωτα "δύναμις","τριάδι" και "εκ των ουρανών" σε υψηλούς, μάλιστα, φθόγγους, προς επίδειξιν φωνητικών ικανοτήτων, δεν είναι "άτακτες βοές" - και να προσέχουμε να φέρουμε τον κόσμο κοντά στο Θεό.
Τίποτ' άλλο από μένα. Συγγνώμη για το μακροσκελές του μηνύματος.
Φιλικά.
Κ.
